Antyspołeczne zaburzenie osobowości

Padre Camillo • 1 sierpnia 2019

Osobowość antyspołeczna 301.7 wg ICD - 10 F60.2

Spotykałem ale bardzo rzadko osoby o tym zaburzeniu jako terapeuta, seksuolog i duchowny. Osoby o tym zaburzeniu z osobowością antyspołeczną (antisocial personality disorder - ASPD) w sposób ciągły lekceważą i naruszają prawa innych ludzi oraz nie potrafię lub też nie chcą dostosować się do norm obowiązujących w danej społeczności. Zaburzenie antyspołeczne może przejawiać się na wiele różnych sposobów. Niektórzy są ujmującymi oszustami, inni zaś, to szczerze mówiąc pozbawione wdzięku zbiry. Kobiety ( i niektórzy mężczyźni ) z tym zaburzeniem osobowości mogą trudnić się prostytucją. U jeszcze innych osób bardziej tradycyjne aspekty antyspołeczne mogą być przesłonięte przez intensywne używanie a (często dystrybucję) narkotyków. W 2 punkcie przedstawię Daniela, który obecnie odbywa karę więzienną, ale mam z nim jako jego psychoterapeuta kontakt telefoniczny. Daniel może zadzwonić do mnie po wcześniej ustalonym czasie jeden raz w miesiącu zaakceptowanym wcześniej przez służby więzienne.

1. James Morrison w DSM -5 "Bez tajemnic - Praktyczny przewodnik dla klinicystów" objaśniając antyspołeczne zaburzenie osobowości twierdzi, że: "Niektórzy z tych ludzi na pierwszy rzut oka sprawiają wrażenie uroczych ale wielu z nich jest agresywnych i drażliwych. Ich nieodpowiedzialne zachowanie wpływa niemal na każdą sferę życia. Oprócz używania substancji psychoaktywnych możemy mieć tu do czynienia z bójkami, kłamstwami i zachowaniami przestępczymi wszelkiego rodzaju: kradzieżą, przemocą, oszustwami oraz znęcaniem się nad dzieckiem i współmałżonką.

Mogą twierdzić oni, że mają poczucie winy, ale nie wydaję się to, aby odczuwali prawdziwe wyrzuty sumienia z powodu swoich przestępczych zachowań. Mogą oni skarżyć się na wiele problemów somatycznych i sporadycznie podejmować próby samobójcze. Ich manipulacyjne interakcje z innymi sprawiają, że trudno jest określić, czy ich dolegliwości są autentyczne. Zgodnie z kryteriami ASPD w DSM - 5 przed ukończeniem 15 roku życia pacjent musi mieć cechy, które przemawiałyby za diagnozą zaburzenia zachowania". ( s. 597).

Młodociani pacjenci z zaburzeniem osobowości antyspołecznym wcześniej mogli być klasyfikowani do kryteriów zaburzeń opozycyjno - buntowniczych 313. 81 lub wg ICD - 10 F91.3. Młodzi pacjenci charakteryzują się przede wszystkim, że są pełni gniewu, drażliwi i mają skłonność do gwałtownych wybuchów. Nie słuchają autorytetów lub stawiają mocny opór. Mogą odmawiać współpracy lub przestrzegania ustalonych reguł - choćby na przekór.

Bywa, że oskarżają innych o występki, które sami popełniali i są bardzo złośliwi. W diagnozie różnicowej należy też brać pod uwagę: zaburzenia związane z używaniem substancji psychoaktywnej, ADHD, zaburzenia psychotyczne lub afektu (nastroju), dezorganizujące zaburzenia dysregulacji nastroju i zwykły rozwój w okresie dzieciństwa i adolescencji.

2. Definicja zawarta w DSM - 5 eksponuje widoczne zachowania pacjenta. Zestaw kryteriów diagnostycznych obejmuje m. in. zachowania przestępcze, oszukiwanie, zachowania nierozważne i impulsywne, agresję oraz brak odpowiedzialności w pracy i w kwestiach finansowych. Wg Aarona Becka w "Terapia poznawcza zaburzeń osobowości": "Kryteria osobowości dyssocjalnej w mniejszym stopniu dotyczą zachowań. Stanowią połączenie objawów poznawczych (np. tendencja do obwiniania innych i lekceważenia norm), afektywnych (np. nieliczenie się z uczuciami innych, niezdolność do odczuwania winy, niska tolerancja frustracji) oraz interpersonalnych (tworzenie związków i niezdolność do ich utrzymania). Objawy psychopatii są bardziej złożone i niemal w równym stopniu dotyczą sfery zachowań oraz sfery emocji i związków międzyludzkich ( w tym związków seksualnych - moja dop.) ( s. 444).

Zaburzenie to dotyka 3 % mężczyzn i 1 % kobiet i stwierdza się je u mniej więcej 3/4 więźniów. James Morrison wnioskuje, że: "podłożem zaburzenia osobowości antyspołecznej jest genetyka ale i środowisko. Męscy krewni mają ASPD i zaburzenia związane z substancjami psychoaktywnymi, a żeńscy krewni cierpią na zaburzenie związane z objawami somatycznymi i na zaburzenia związane z używaniem substancji psychoaktywnych. (...). Chociaż leczenie ma zwykle niewielkie znaczenie dla pacjentów z ASPD, istnieją pewne dowody, że zaburzenie to słabnie z wiekiem, w miarę jak ludzie ci łagodnieją i pozostają "tylko" przy używaniu substancji psychoaktywnych. Udziałem innych jest śmierć w wyniku samobójstwa lub zabójstwa". Diagnozy nie należy stawiać przed ukończeniem 18 roku życia młodego pacjenta.

3. Pacjent Daniel (imię zmienione) l. 25 zgłosił się do mnie z problemem jako do duchownego, że ma w sobie "złe moce". Przeprowadzałem z nim wiele rozmów telefonicznych na powyższy temat od strony zarówno religijnej jak i psychologicznej. Daniel nawet bardzo mnie prosił, abym przyjechał do Niemiec i dokonał nad nim "modlitw o uwolnienie i uzdrowienie". Wysłałem mu na jego prośbę do Niemiec, na adres jego mamy m.in. Pismo św. , różaniec i modlitewnik. Daniel trafił do Ośrodka św. Teresy dla osób uzależnionych, z czego bardzo się ucieszyłem. W Polsce był poszukiwany m. in. za dilerkę narkotyków i rozbój. W Ośrodku dla uzależnionych im. św. Teresy z Lisieux czuł się bardzo dobrze. Miał dobrych lekarzy, psychologów i psychoterapeutów podczas terapii w ośrodku. W Niemczech jest dla osób uzależnionych większy znacznie standard opieki niż w Polsce.

Po odbytej terapii przez Daniela służby społeczne w Niemczech zadbały o "przysposobionego" z Polski swojego pacjenta załatwiając mu pracę, mieszkanie w przyzwoitych - ludzkich warunkach, zapewniły także dalszą terapię i możliwość konsultacji z psychoterapeutami. Ze względów religijnych Daniel wybrał się pod namową liderki - przewoźnika pochodzącej z Polski do Medziugorja i podczas odbywania tej podróży został zatrzymany w Chorwacji a następnie przetransportowany do Aresztu Śledczego,. dalej odbywa karę więzienia i za zezwoleniem służby więziennej ma możliwość zadzwonienia do mnie jeden raz na miesiąc. Podtrzymuję go telefonicznie w trwającej nadziei jako duchowny i jego telefoniczny psychoterapeuta. Daniel ma oprócz dilerstwa i brania narkotyków kiedy był w Polsce i Niemczech zdiagnozowaną chorobę schizofrenię i uważam, że powinien wrócić na dalszą terapię nie w Zakładzie Karnym, ale do Ośrodka dla osób uzależnionych i z taką nadzieją zawsze z nim telefonicznie rozmawiam.

4. Antyspołeczne zaburzenie osobowości 301.7 i wg ICD - 10 (F60.2)

Wzorzec zachowań polegających na lekceważeniu i naruszaniu praw innych osób, występujący po 15 roku życia, charakteryzujący się co najmniej trzema kryteriami z poniżej podanych:

A. Nieprzestrzeganie zasad zachowania zgodnego z prawem, naruszające normy społeczne, objawiające się ponawianiem działań prowadzących do uzasadnionego pozbawienia wolności.

B. Oszustwa, polegające na powtarzającym się okłamywaniu, podawaniu się za kogoś innego, nakłanianiu innych osób do różnych działań w celu uzyskania korzyści lub przyjemności.

C. Impulsywność, trudności w planowaniu.

D. Drażliwość, agresywne zachowania będące przyczyną wywoływania bójek lub napaści.

E. Lekkomyślne lekceważenie zasad bezpieczeństwa dotyczących samego siebie i innych.

F. Nieodpowiedzialność, której przejawem jest powtarzające się łamanie zasad zachowań w pracy lub niedopełnienie zobowiązań finansowych.

G. Brak poczucia żalu, objawiający się obojętnością lub racjonalizowaniem w przypadku zranienia, oszukania lub okradzenia innej osoby.

WAŻNE: a) Dana osoba ma co najmniej 18 lat.

b) Istnieją dowody świadczące o występowaniu zaburzenia przed 15 rokiem życia.

c) Zachowania antyspołeczne nie występują w przebiegu Schizofrenii lub Zaburzenia (afektywnego dwubiegunowego).

Być może spotkałeś się z osobą ze swego najbliższego lub dalszego środowiska, z występującymi u niej zaburzeniami wg podanych powyżej kryteriów? Jeśli chcesz pomóc tej osobie, to możesz zachęcić ją do udania się na konsultację do dobrego psychologa, psychiatry lub innego terapeuty poznawczo behawioralnego w celu poprawy jej dobrostanu psychicznego i fizycznego.

< Starszy wpis Nowszy wpis >